Czynniki wpływające na adaptację dziecka:

• indywidualne cechy układu nerwowego


• ogólny poziom rozwoju


• czynności samoobsługowe


• aktualny poziom rozwoju poznawczego, sposób rozumienia pojęć , czasu i przestrzeni


• brak orientacji w zakresie rytmu i organizacji dnia


• rozwój mowy


• emocje


• rozwój emocjonalno-społeczny


• środowisko rodzinne


• środowisko przedszkolne

Objawy wskazujące na trudności adaptacyjne:

•  negatywny emocjonalny stosunek do przedszkola


•  płacz podczas rozstania


•  podejmowanie prób ucieczek


•  obniżony nastrój


•  wykazywanie skłonności lękowych


•  unikanie kontaktów z rówieśnikami, a utrzymywanie z jedną wybraną osobą (najczęściej nauczyciel)


•  zachowanie agresywne, nieposłuszeństwo


•  regres zdobytych wcześniej umiejętności


•  małe zainteresowanie zajęciami, zabawkami


•  zaburzenia snu, brak apetytu

Rodzicu, co pomoże Twojemu dziecku w adaptacji przedszkolnej?

•  racjonalne podjęcie decyzji i posłaniu dziecka do przedszkola


•  pozytywne myślenie o placówce (zaufanie do personelu), okazywanie spokoju


•  wcześniejsze poznanie placówki przez dziecko (dni adaptacyjne)


•  wcześniejsze dostarczenie dziecku doświadczeń przebywania z innymi dorosłymi (członkowie rodziny, znajomi)


•  umożliwienie kontaktów z innymi dziećmi (nabywanie umiejętności bawienia się, gdy obok jest drugie dziecko-bez odpychania lub atakowania go)


•  usamodzielnienie dziecka w zakresie samoobsługi (korzystanie z toalety, jedzenie, ubieranie się, umiejętność poproszenia o coś, zapytania)


•  stopniowe przyzwyczajanie dziecka do placówki (krótki czas pobytu)


•  okazywanie spokoju, poczucia bezpieczeństwa podczas rozstania, serdeczne, ale krótkie pożegnanie, stały rytuał (np. buziak, piątka i wejście do sali), wchodzenie na własnych nogach, a nie wnoszenie na rękach


•  uśmiech, pewny głos, pozytywne komunikaty (np. Na pewno będziesz się dobrze bawił/a!)


•  dotrzymywanie obietnic dotyczących czasu odbierania dziecka z przedszkola (informowanie kto i kiedy przyjdzie po dziecko, np. tata po obiedzie)


•  ujednolicenie rytmu życia w przedszkolu i w domu, respektowanie stałych punktów dnia


•  akceptacja trudnych emocji dziecka związanych z procesem adaptacji, cierpliwość i życzliwość


•  czas na bycie z dzieckiem po odebraniu go z przedszkola, czułość, wrażliwość, ciepłe słowa

Co może przeszkadzać w adaptacji?

•  niepewność decyzji o posłaniu dziecka do przedszkola


•  lęk o dziecko i brak zaufania do personelu, wyrzuty sumienia, niepokój, poczucie zagrożenia


•  brak doświadczeń społecznych malucha w kontaktach z innymi dorosłymi i dziećmi


•  nadopiekuńczość skutkująca niesamodzielnością i bezradnością dziecka


•  brak stałego rytmu życia dziecka


•  wielogodzinny pobyt w przedszkolu w pierwszym okresie uczęszczania


•  długie pożegnanie, stanie w drzwiach, obserwowanie dziecka przez okno


•  słowa współczucia, przeprosiny, pocieszanie, np. przykro mi, przepraszam, że muszę Cię zostawić, nie bój się (strach i żal w głosie rodzica sugerują, że jest się czego bać)


•  niedotrzymywanie umów dotyczących czasu odbierania dziecka z przedszkola, np. zostaniesz tu tylko chwilkę, idę tylko do samochodu i zaraz po Ciebie wracam (dziecko poczuje się oszukiwanie i zdezorientowane)


•  pośpiech, zdenerwowanie, spóźnianie się, brak czasu dla dziecka, brak zrozumienia dla trudnych zachowań (obrażanie się na dziecko, odrzucenie), straszenie (np. jak nie wejdziesz, zabieram misia)


•  wnoszenie dziecka na rękach i konieczność wyrwania go z rąk rodzica

Co pomoże rozwinąć samodzielność u dzieci?

•  wdrażanie dziecka do samoobsługi (samodzielne jedzenie łyżką, mycie rąk, załatwianie potrzeb fizjologicznych, zdejmowanie i ubieranie podstawowych części garderoby)


•  dobieranie garderoby, którą łatwo się zakłada i zdejmuje (spodenki z gumką, luźne bluzy zakładane przez głowę, kapcie na rzepy lub zamek)


•  wdrażanie dziecka do utrzymywania w ładzie i porządku garderoby


•  zachęcanie do samodzielnego jedzenia (używania łyżki, widelca, picia z kubka)


•  odzwyczajanie dziecka od pampersa, smoczka i butelki


•  motywowanie do samodzielności, stosowanie pochwał, np. Posprzątałeś sam zabawki, jak prawdziwy przedszkolak.


•  zachęcanie do odkładania zabawek na wyznaczone miejsce


•  organizowanie dziecku zabaw ruchowych, np. bieganie, chodzenie po schodach, wspinanie się


•  dostarczanie dziecku materiałów plastycznych, z którymi zetknie się w przedszkolu, np. kredki, farby, plastelina, bibuła


•  informowanie dziecka, że czas w przedszkolu będzie spędzało z innymi dziećmi, bez rodziców


•  zachęcanie do wykonywania prostych prac domowych


•  zachęcanie do samodzielnego rozwiązywania problemów (staramy się nie interweniować od razu, gdy zdarzy się kłótnia z kolegą, można natomiast doradzić dziecku, zasugerować rozwiązanie)

Źródło opracowała psycholog  mgr Paulina Wilk na podstawie: "Jak być dobrym rodzicem: - Justyna Korzeniewska, "Psycholog rozwoju człowieka" - Anna Brzezińska, Karolina Appelt, Beata Ziółkowska, "Psychologia rozwoju człowieka" - Janusz Trempała, "Dziecko od 3 roku do 6 lat" - Anne Bacus, "Rozwój dziecka  3-6 lat" - Thomas B.Brazelton, Joshua D. Sparrow